Er moeten grondige aanpassingen komen in de financiering van koopwoningen, het belasten van woningbezit en de aanpak van nieuwbouw.
Dat schrijven economen van de Rabobank, ABN Amro, ING en woningmarktdeskundigen in het gezamenlijk rapport ‘Economisch perspectief voor een grondige renovatie van de woningmarkt’. Daarin benoemen ze de belangrijkste problemen op de woningmarkt en dragen vier oplossingsrichtingen aan: oplossingen voor nieuwbouw, de huursector, de leennormen en belastingmaatregelen.
Maatregelen renovatie woningmarkt
Zo stellen de schrijvers van het rapport voor dat starters een deel van hun pensioengeld moeten kunnen inzetten om een huis te kopen. Dat heeft als voordeel dat mensen hun geld tijdens hun leven beter verspreid kunnen uitgeven. Huizenbezitters houden zo een lager pensioen over, maar de woonlasten zijn lager doordat er in de tussentijd hypotheek is afgelost.
Meer belasting huizenbezitters
Het voorstel van de banken houdt ook een hervorming van het belastingstelsel in. Koopwoningen moeten niet in box 1 (inkomen uit werk en woning), maar in box 3 (sparen en beleggen) worden belast. Daardoor krijgen huizenbezitters minder belastingvoordeel in vergelijking met huurders. Die verschuiving van belastingheffing moet volgens de economen wel pas plaatsvinden nadat de zogenoemde spaartaks is aangepast. Over die spaarbelasting is een discussie gaande.
De Nederlandse huizenmarkt is slecht toegankelijk, creëert ongelijkheid en is grillig. De oplossing: een pakket van structurele hervormingen van het belastingstelsel, de nieuwbouw, woningfinanciering en de huursector. #RaboResearch https://t.co/jYYn2xfsZq
— RaboResearch Economie (@RaboEconomie) June 15, 2022
Ook schrijven de banken en deskundigen dat de hypotheekrenteaftrek – die nu al wordt afgebouwd – verlaagd moet worden. Maar het zogenoemde eigenwoningforfait moet juist omhoog. Dat is (nu nog) een percentage van de WOZ-waarde dat voor de belastingaangifte boven op het inkomen wordt geteld.
Al die maatregelen moeten ertoe leiden dat huizenbezitters meer belasting gaan betalen. Het is niet de eerste keer dat er kritiek klinkt op de belastingheffing over de eigen woning. De Nederlandsche Bank kwam al eerder met een hervormingsvoorstel en benoemde toen ook dat huurders te veel in het nadeel zijn.
Toeslagensysteem veranderen
De economen willen ook het toeslagensysteem veranderen. In plaats van de huurtoeslag willen de economen een woontoeslag voor alle huisbezitters en huurders met een laag inkomen.
Verder moet het kopen van nieuwbouwhuizen financieel aantrekkelijker zijn voor gemeenten en de mensen die er nu al wonen. En provincies moeten helpen inschatten waar behoefte is aan huizen.
Tekst gaat verder onder afbeelding
En als de oververhitte huizenmarkt is afgekoeld, stellen de banken en deskundigen voor dat verhuurders zelf bepalen hoeveel huur zij vragen in de vrije markt. Dat voorstel is in strijd met de plannen van minister Hugo de Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Hij kwam met het voorstel om alle huren tot een bepaald maximum te reguleren.
Starters geraakt
Ook moeten volgens economen de leennormen worden aangescherpt. Er is dan meer eigen geld of overwaarde van een vorige woning nodig om een huis te kopen. Omdat deze maatregel vooral starters in een schaarse woningmarkt zal raken, moet die maatregel pas ingaan als de woningmarkt niet meer zo oververhit is, staat in het rapport.
Maar het kan nog even duren voordat de gekte op de woningmarkt voorbij is. In april zag de NVM een kleine verlichting in de huizenprijzen. Maar de woningmarkt is nog steeds krap en de huizen die er waren, werden snel verkocht. DNB voorspelt dat de stijging van de huizenprijzen dit jaar zal afvlakken.
Bekijk het volledige rapport ‘Economisch perspectief voor een grondige renovatie van de woningmarkt’.
