ontbindende voorwaarden

Rabobank voorspelt dat het woningtekort in Nederland de de komende jaren blijft toenemen. De bank verwacht dat de prijsstijgingen afvlakken maar dat het niet snel gaat. Dat staat in een kwartaalbericht over de woningmarkt. Het tekort bedraagt momenteel zo’n 315.000 woningen en loopt waarschijnlijk verder op door de stikstofcrisis.

De huizenprijzen stijgen dit jaar volgens de economen van de Rabobank met 5,5 procent en met 2,5 procent in 2021. De prijs van een gemiddeld koophuis valt daarmee aan het einde van volgend jaar €25.000 hoger uit dan in 2019. Huizen worden duurder door stijgende woningtekorten en minder afgegeven vergunningen voor nieuwbouw in de komende periode. Huizenkopers kunnen meer geld lenen dankzij stijgende inkomens en een lagere hypotheekrente.

De hypotheekschuld stijgt niet meer zo hard mee met de huizenprijs. © Rabobank

Onderzoekers Lisanne Spiegelaar en Nic Vrieselaar van Rabobank zeggen verrast te zijn door de stijgende huizenprijzen van afgelopen jaar. ,,Het ging toch wat sneller dan wij en andere banken vorig jaar hebben geraamd en dat heeft vooral te maken met de rente die daalde dankzij het opkoopprogramma van de Europese Centrale Bank”, aldus Vrieselaar.

Te weinig nieuwe huizen

Ook blijft de bouwcapaciteit achter op de vraag, analyseert Spiegelaar. ,,Het kabinet heeft als doelstelling 75.000 nieuwe huizen per jaar aan de voorraad toe te voegen, maar het aantal huishoudens groeit sneller”, zegt ze. ,,De doelstelling is dus blijkbaar niet ambitieus genoeg en lijkt vooral gebaseerd op de bouwcapaciteit en niet op de vraag naar woningen vanuit de markt.”

Dit jaar neemt de nieuwbouw nóg verder af door de stikstofcrisis waarmee Nederland kampt. De Raad van State heeft in vorig jaar geoordeeld dat Nederland z’n natuurgebieden beter moet beschermen tegen stikstofuitstoot. Daarom moeten er eerst compenserende maatregelen komen voordat bouwers aan de gang mogen in de buurt van natuurgebieden. Volgende maand gaat de maximumsnelheid om die reden in heel Nederland omlaag. Vrieselaar: ,,We zien een afname van vergunningen, maar ook zien we een daling van aanmeldingen bij garantiefondsen die instaan voor de afbouw van projecten als een aannemer bijvoorbeeld failliet gaat. Daaraan kun je zien dat er nu al minder huizen worden gebouwd.”

Werkloosheid

De Rabobank vindt het om die redenen veilig om te stellen dat de huizenprijzen door blijven stijgen, al zijn er wat kanttekeningen: de economie kan sneller afzwakken dan nu wordt verwacht en de leencapaciteit van consumenten kan klappen krijgen door stijgende werkloosheid in de komende jaren. ,,Verder kunnen beleidswijzigingen voor een kentering zorgen”, zegt Vrieselaar. ,,Stel nou dat beleggers extra belasting moeten betalen. Misschien worden ze dan minder actief en zorgt dat op sommige plaatsen voor een groter aanbod.”

Vraag is verder nog of een stijgende huizenprijs wel slecht nieuws is voor de consument. ,,Er zijn natuurlijk meer mensen die een huis hebben dan mensen die er een gaan kopen. De huizenbezitters zien hun kapitaal groeien én kunnen door de lage rente hun hypotheek oversluiten waardoor hun maandlasten dalen. Restaurantuitbaters zouden dus misschien wel kunnen profiteren, want veel huizenbezitters houden geld over om uit te geven.”

Kloof

Toch spreken de onderzoekers ook over een kloof: ,,We zien dat huizen worden gekocht met schenkingen, erfenissen en overwaarde van een vorig huis. De inkomensgrens is bovendien behoorlijk hoog, dus de bereikbaarheidsgrens verschuift. Lang niet iedereen is in staat een huis van meer dan 3 ton te kopen, zeker niet zonder de hulp van rijke ouders of als je nog geen overwaarde hebt van een vorig huis.”

Is de kans niet groot op een zeepbel nu de prijzen al jaar op jaar zo hard stijgen, oftewel risico op een nieuwe crisis? Nic Vrieselaar denkt van niet. ,,De woningmarktcrisis ontstond doordat mensen een huis kochten met aflossingsvrije hypotheken die hoger waren dan de waarde van het huis. Ze gokten erop dat hun huis wel meer waard zou worden. Daardoor ontstond een vertrouwenscrisis. Nu lijken mensen vooral bereid meer geld voor een huis te betalen omdat de maandlasten lager zijn, dankzij de lage rente. De hypotheekschuld stijgt niet meer mee met de huizenprijs doordat huizenbezitters beter aflossen, met behulp van overwaarde, schenkingen en erfenissen. Daardoor is het risico op een soortgelijke crisis kleiner dan ruim tien jaar geleden.”

Het volledige Rabobank Kwartaalbericht woningmarkt is hier te downloaden.