hypotheekaanvragen
Is de daling een nieuwe aanwijzing dat het beeld op de woningmarkt verandert? - Foto: Canva

Volgens HDN waren er in juli fors minder hypotheekaanvragen dan in juli vorig jaar. Dat is niet opmerkelijk voor deze tijd van het jaar. Toch is het verschil volgens De Hypotheker dusdanig dat het een duidelijk signaal is dat de woningmarkt verandert. Ook de mogelijkheden voor maatwerk worden aan banden gelegd.

In juli werden 28.819 hypotheken aangevraagd via het HDN Platform. Dat zijn er 16.025 minder dan in dezelfde maand in 2021. Hiermee laat de hypotheekmarkt ten opzichte van juli vorig jaar een krimp van 36% zien. In de zomermaanden staat de hypotheekmarkt altijd op een lager pitje, daarom vergelijkt HDN de cijfers met het gemiddelde aantal aanvragen in dezelfde maand in de afgelopen vier jaar. Dan ligt dit aantal 28% lager. De grootste afname is te zien in de markt van de oversluiters, waar het aantal aanvragen met 6.584 (72%) afnam ten opzichte van vorig jaar.

Ook gemiddelde leenbedrag omlaag

De nieuwste cijfers van De Hypotheker liggen op een lijn met de cijfers van HDN. Maar volgens De Hypotheker is de daling een nieuwe aanwijzing dat het beeld op de woningmarkt verandert. “Consumenten beginnen de kat uit de boom te kijken en je merkt dat de vraag afneemt”, zegt commercieel directeur Menno Luiten. “Dit is de eerste maand waarin we zien dat het aantal aanvragen echt hard begint terug te lopen.”

Volgens eigen data van de adviesgroep liep het aantal aanvragen voor een nieuwe hypotheek voor de aankoop van een huis in de maand juli met meer dan een kwart terug ten opzichte van de maand ervoor. Ten opzichte van juli vorig jaar daalde het aantal nieuwe hypotheekaanvragen met 32%.

Bovendien daalde het gemiddelde leenbedrag voor nieuwe hypotheken van € 322.000 in juni dit jaar naar € 311.000 vorige maand, een daling van 3,4%. Ten opzichte van juli vorig jaar daalde het aangevraagde hypotheekbedrag voor de aankoop van een woning zelfs met 5%. “Dat is significant”, zegt Luiten op FD.nl.

Lees verder onder de grafiek

Als de 28.819 hypotheekaanvragen van juli 2022 met het gemiddelde aantal aanvragen in dezelfde maand in de afgelopen vier jaar worden vergeleken, dan ligt dit 28% lager. – Bron: HDN

Hypotheek wordt aan banden gelegd

Daarnaast wordt het voor grote groepen Nederlanders lastiger om een hypotheek te krijgen. Een aantal hypotheekverstrekkers perkt de mogelijkheden voor maatwerk namelijk flink in, zo melden meerdere hypotheekadviseurs aan De Telegraaf.

Mensen die niet aan de standaard voorwaarden voldoen, komen met behulp van maatwerk nu vaak alsnog in aanmerking voor financiering voor hun droomhuis. Maar na een kritische brief van toezichthouder AFM aan banken en andere geldverstrekkers waarin zij vraagt om scherpere regels, lijkt dat te gaan veranderen. In reactie hierop heeft een aantal geldverstrekkers de mogelijkheden voor maatwerk beperkt, zo melden hypotheekadviseurs. “Wij zijn bang dat meer geldverstrekkers volgen”, aldus een woordvoerder van Van Bruggen Adviesgroep.

Vooral mensen in kwetsbare posities kunnen hiervan de dupe worden, zoals mensen die in scheiding liggen en daardoor een complexe financiële situatie hebben, zelfstandig ondernemer zijn, teruggaan in inkomen door pensioen of op een andere manier niet passen in de standaard voorwaarden voor een hypotheekaanvraag. Zo’n 5 tot 10% van de hypotheekaanvragen wordt met maatwerk aangevraagd, schat een woordvoerder van Van Bruggen Adviesgroep. Met jaarlijks zo’n 350.000 hypotheekaanvragen gaat het dus om tienduizenden maatwerkaanvragen.

‘Beperking van maatwerk is problematisch’

Een beperking van maatwerk bij hypotheken is problematisch, zegt Hans André de la Porte van Vereniging Eigen Huis. “Net na de kredietcrisis kwamen er strenge hypotheekregels. Veel mensen die eigenlijk best wel de hypotheeklasten konden betalen, kwamen niet in aanmerking. Daar is een aantal jaar geleden verandering in gekomen. Toen is het gezond verstand weer een rol gaan spelen. We moeten niet terug naar die oude situatie.”

AFM wil overkreditering voorkomen

De AFM schrijft in haar brief dat ze ’begrijpt dat maatwerk is bedoeld voor afwijkende klantsituaties’, maar ’tegelijkertijd dienen de criteria dusdanig concreet te zijn dat ze overcreditering kunnen voorkomen’. De krapte op de woningmarkt kan er volgens de AFM voor zorgen dat consumenten eerder de grenzen van de leennormen opzoeken.

Adfiz, de brancheorganisatie voor financieel adviseurs, noemt het belangrijk dat hypotheekverstrekkers hun acceptatiebeleid nog eens goed onder de loep nemen. Maar, zo zegt een woordvoerder: “Dit mag er niet toe leiden dat hypotheekverstrekkers de mogelijkheid om maatwerkoffertes uit te brengen, opschorten of zelfs afschaffen.”

Rabobank en Aegon hebben de regels al aangescherpt

Volgens Marisa Lodewijks, algemeen directeur van onder meer de Hypotheekshop, hebben onder meer Rabobank en Aegon de maatwerkverzoeken per direct stopgezet. Een woordvoerder van Aegon bevestigt dat het de mogelijkheden waarbij met behulp van explain (toelichting) een hypotheek wordt aangevraagd, heeft aangescherpt. Ook een woordvoerder van de Rabobank laat weten dat de bank ’al geruime tijd bezig is met het aanscherpen van het beleid’. Als gevolg daarvan zijn ’specifieke hypotheekproducten tijdelijk niet beschikbaar’, zo laat hij weten.

‘Maatwerk kost tijd en mankracht’

André de la Porte snapt dat geldverstrekkers niet staan te springen om maatwerkhypotheken te leveren. “Maatwerk kost veel tijd. Naast het reguliere rekenwerk, moet een adviseur ook een argumentatie op papier zetten. Dat kost mankracht. Bovendien kennen explain-hypotheken een hoog afbreukrisico. Als er iets mis gaat bij de klant en hij kan zijn betaalverplichting niet nakomen, wordt heel goed gekeken naar al het papierwerk dat bij de aanvraag is ingeleverd. De ’niets aan de hand’-klanten zijn een stuk aantrekkelijker.”

Leestip: In het eerste kwartaal steeg het aantal hypotheekaanvragen met bijna de helft, vooral door oversluiters