De arbeidsmarkt zal de komende jaren flink worden opgeschud door de komst van robotisering en artificiële intelligentie (AI). Wat betekent de opkomst van AI voor het vak van de taxateur?
De arbeidsmarkt zal de komende jaren flink worden opgeschud door de komst van robotisering en artificiële intelligentie (AI). Wat betekent de opkomst van AI voor het vak van de taxateur?
De arbeidsmarkt zal de komende jaren flink worden opgeschud door de komst van robotisering en artificiële intelligentie (AI). De Volkskrant berekende eerder dat in de komende 20 jaar 39 procent van de arbeidsplaatsen in Nederland verdwijnen doordat menselijk werk wordt vervangen door robots of algoritmes. Ook het World Economic Forum voorspelt dat de werkgelegenheid in een aantal sectoren als gevolg van de robotisering flink afneemt. Uit hetzelfde rapport blijkt echter dat sectoren waarin menselijke competenties nodig zijn, juist zullen groeien. Een robot is vele menselijke vaardigheden tenslotte (nog) niet machtig. Wat betekent de opkomst van AI voor het vak van de taxateur?
Verschillende typen vaardigheden
Uit onderzoek van ondergetekende blijkt dat het taxatieproces van commercieel vastgoed verschillende typen vaardigheden vereist in verschillende fasen. Zo kenmerkt de inputfase zich door veelvuldig klantcontact ten behoeve van een precieze opdrachtformulering en informatievoorziening. In de procesfase staan analytische inspanningen zoals markt- en referentieanalyse en modelvaardigheden centraal. Tot slot kenmerkt de outputfase zich door controle, mogelijke aanpassingen en oplevering van (concept/definitieve) rapporten, waarvoor naast analytische ook schriftelijke en mondelinge vaardigheden nodig zijn. Gezien de inzet van diverse vaardigheden is de taxateur niet gemakkelijk te vervangen.
Afwijken van het algoritme
In een sector die qua taakcomplexiteit dicht tegen taxeren aanligt, de accountancy, wordt gesproken over de ‘digitale accountant’. Een algoritme dat integraal alle data van een jaarrekening controleert en hiermee de steekproefsgewijze menselijke controle vervangt. De menselijke accountant blijft echter wel nodig om een genuanceerd eindoordeel te vellen. Hij moet bijvoorbeeld, uiteraard stevig onderbouwd, van het algoritme kunnen afwijken als de omstandigheden dit vereisen. Vergelijkbaar met een piloot die het grootste deel van de reis op zijn digitale tegenhanger, de automatische piloot, kan vertrouwen maar indien nodig moet kunnen bijsturen.
Van producent naar kwaliteitsbewaker
In taxatieland kan een algoritme een gelijksoortig effect teweegbrengen. Algoritmen leggen zich, onder invloed van big-datamogelijkheden, toe op dataselectie en analyse. Hiermee worden vervolgens diverse waardescenario’s doorgerekend. Het accent van het werk van de taxateur verschuift dan enigszins. In plaats van tijd te besteden aan research en analyse, kan hij zich straks vooral concentreren op de controle en interpretatie van uitkomsten van algoritmen. Heeft het algoritme bijvoorbeeld de juiste referenties gekozen? De rol van de taxateur verschuift van producent naar controleur en kwaliteitsbewaker.
Betere kwaliteit taxaties
De opkomst van artificiële intelligentie lijkt eerder een kans dan een bedreiging voor de taxateur. Het samenspel van mens en computer kan bijdragen aan een betere kwaliteit van taxaties. Immers, de taxateur heeft onder invloed van hoge werkdruk en strakke deadlines niet altijd evenveel tijd voor afdoende beschouwing en reflectie op het eindresultaat. Daarnaast zijn ‘digitaxateurs’, anders dan mensen, niet vatbaar voor onafhankelijkheidsissues of integriteitsvraagstukken. Dat komt de betrouwbaarheid van taxatiewaarden ten goede.
Een dergelijke verandering vraagt wel een aanpassing van vaardigheden van de taxateur. Naast een verdieping van kennis en vaardigheden op het gebied van digitale technieken, zodat het werk van algoritmen daadwerkelijk goed beoordeeld kan worden, neemt ook het belang van intermenselijke en communicatieve vaardigheden toe. De taxateur kan zich immers meer toeleggen op interpretatie, toelichting en mogelijk advies richting opdrachtgevers en andere stakeholders.
De regie houden
De taxateur gaat dus te maken krijgen met verregaande digitalisering van zijn vak. Maar vervangen worden door een algoritme? Dat is zeer onwaarschijnlijk. Iemand moet tenslotte de regie houden over het eindoordeel en kunnen uitleggen wat er gebeurt onder de motorkap. Zeker in tijden van dynamische marktomstandigheden en die zijn er, dankzij de varkenscyclus, vrijwel altijd in vastgoedland.
Pim Klamer
Opleidingsadviseur Academie voor Vastgoed
Pim Klamer is naast opleidingsadviseur bij de Academie voor Vastgoed ook PhD onderzoeker van taxatieprocessen bij de Universiteit Utrecht en Hogeschool Utrecht. Hij schrijft zijn blogs op persoonlijke titel.
