Rivieren krijgen voortaan voorrang op woningbouw in uiterwaarden en rivierbedden. Dat heeft het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) bepaald. Waterberging en rivierverruiming krijgen in deze gebieden prioriteit, om schade bij bewoners en ondernemers te voorkomen, zegt minister Madlener van I&W.
Daarmee gaat er een streep door nieuwe grootschalige woningbouwplannen langs rivieren. Tot nu toe was daarvoor ruimte, maar vanaf 1 februari is de Beleidslijn grote rivieren (Bgr) aangepast. Voortaan geldt het ‘nee, tenzij’-principe bij aanvragen van een Bgr-vergunning voor ontwikkelplannen. Uiterwaarden zijn in de eerste plaats bedoeld voor waterberging, -afvoer en rivierverruiming en in beperkte mate voor andere activiteiten, schrijft minister Barry Madlener van I&W in een brief aan de Tweede Kamer.
Extremere neerslaghoeveelheden
Aanleiding voor de aanpassing van de regels is dat de rivieren nu en in de toekomst steeds meer water moeten afvoeren, schrijft Madlener in zijn Kamerbrief. Dat komt onder meer doordat Nederland vaker te maken heeft met extreme neerslaghoeveelheden. Ook heeft de zeespiegelstijging gevolgen voor de waterstanden in de rivieren. Er is nu niet genoeg ruimte om dat op te vangen.
De problemen met hoogwater in Limburg in 2021 onderstrepen de noodzaak om rivieren de ruimte te geven, stelt de minister. De Maas en zijrivieren traden toen buiten hun oevers. Dat veroorzaakte veel schade bij omwonenden.
Overgangsregeling
Wel gelden uitzonderingen: woningbouwprojecten die al in een vergevorderd stadium zijn mogen doorgaan. Dat geldt ook voor projecten waarvoor al afspraken met het rijk zijn gemaakt. Die vallen onder een overgangsregeling en mogen verder gaan onder de oude regels.
Ook in vergunningsvrije gebieden verandert er niets. Dit zijn gebieden waar niet de rijksoverheid, maar provincies en gemeenten bepalen hoe en wat er gebouwd wordt. In gebieden waarin geen vergunning nodig is, vallen gebouwen die daar staan onder het eigen risico en niet dat van het rijk, voegt Madlener daar aan toe.
Ook blijven andere activiteiten mogelijk, bijvoorbeeld als die betrekking hebben op verduurzaming van de energievoorziening. Ook voor grondgebonden agrarische bedrijven zijn er nog mogelijkheden. Daarnaast kunnen bijvoorbeeld jaarlijkse evenementen en kleinere projecten van omwonenden, zoals erfafscheiding, doorgaan.
Discussie woningbouw uiterwaarden
Woningbouw in uiterwaarden en rivierbedden is al jaren onderwerp van discussie. Grootschalige bouwprojecten waarbij vele woningen in uiterwaardengebieden komen te staan roepen vaak vragen op over de waterveiligheid bij deskundigen en omwonenden.
Een voorbeeld is Meinerswijk langs de Rijn in Arnhem, waar op dit moment 430 woningen worden gebouwd. De Raad van State gaf de gemeente vorig jaar toestemming om te gaan bouwen, terwijl het gebied in de jaren 90 twee keer overstroomde. Hiermee gaat de gemeente tegen het advies van het ministerie van I&W in, dat woningbouw in dit kwetsbare gebied afraadde.
